Miejscowości związane z Zambrzyckimi:
Głębokie (ros. Głubokoje) – miasteczko w powiecie dziśnieńskim, nad brzegiem Jeziora Głębokiego, przy pocztowym trakcie łączącym Wilejkę z Dzisną. Do Wilna – na zachód – 233 wiorsty, do Dzisny – na północny wschód – 63 wiorsty. Głębokie składa się jakby z dwóch nierównej wielkości miasteczek oddzielonych od siebie rzeczką wpadającą do jeziora. W miasteczku znajdują się: stacja pocztowa załatwiająca wszelkie korespondencje, kancelaria urzędu (stanu) policyjnego, zarząd gminy włościańskiej, szkółka wiejska, kilka młynów, gorzelnia, parę browarów i fabryk miodu, kilka izraelickich domów modlitwy, dwie cerkwie prawosławne ( murowana parafialna i drewniana filialna), murowany kościół katolicki pod wezwaniem Św. Trójcy. Żyje tu 4084 mieszkańców (w roku 1879.: 1942 mężczyzn i 2142 kobiety). Włościańska gmina Głębokie dzieli się na trzynaście wiejskich okręgów obejmujących 95 wsi, w których żyje 881 mieszkańców. Parafia prawosławna (razem z e swoim dekanatem-błahoczynjem) posiada trzy filie, dwie kaplice na cmentarzach i 4348 parafian. Głębockie błahoczynje jest dziesiąte w wileńskiej guberni i ogółem ma trzynaście parafii, sześć filii i sześć kaplic na cmentarzach. Głębocka parafia katolicka, klasy trzeciej, dekanatu dziśnieńskiego liczy w swym obrębie dwie katolickie kaplice: w Wincentowie i Dmitrowszczyźnie (dawniej oprócz tego filia w Oziercach i kaplica w Kopciówce) i 4316 wiernych. Józef Korsak, wojewoda mścisławski, ufundował tu w roku 1628. kościół katolicki, na którego miejscu w późniejszym czasie staraniem miejscowych proboszczów została wymurowana dziś istniejąca fara. Ten sam Korsak ufundował także w roku 1639. drugi murowany kościół katolicki z obszernym klasztorem, w którym osadził karmelitów bosych, nadając im swoją połowę miasteczka Głębokie i inne obszerne dobra (Łastowica), mające 800dymów i przynoszące 100 000 złotych rocznego dochodu, wkładając na zakonników obowiązek utrzymania szkoły i bursy dla biednych uczniów. Karmelici wywiązali się ze swego obowiązku, utrzymując w klasztorze: elementarną szkółkę, konwikt szlachecki na dwunastu ubogich uczniów, bibliotekę złożoną z trecz tysięcy dzieł, zbiór rycin, kart (map) geograficznych), gabinet fizyczny, aptekę, szpital i kilka gościnnych komnat dla zwiedzających to miejsce. Po kasacie zakonu w 1864. roku ( carska kara za popieranie do powstania styczniowego) kościół przerobiono na parafialną cerkiew wschodniego obrządku, mury klasztorne oddano prawosławnemu duchowieństwu, resztki – większość bowiem została rozkradziona – biblioteki i zbiorów naukowych odesłano do wileńskiego muzeum, dobra zaś przeszły do skarbu. Karmelitańska połowa Głębokiego, oddana w siedemdziesiątych latach XIX wieku do wykupu włościanom, liczyła wtedy 841 mieszkańców (399 mężczyzn i 442 kobiety). W roku 1866. było tu 130 domów, w których żyło 573 mieszkańców. Druga połowa Głębokiego przeszła do Radziwiłłów w roku 1668. po Annie z Zenowiczów, żonie księcia Albrychta, kasztelana wileńskiego, ordynata nieświeskiego, a po wygaśnięciu tej linii do księcia Wittgenstejna i liczy dziś (1866. rok) 3243 mieszkańców (1543 mężczyzn i 1700 kobiet). W roku 1866 były tu 403 domy i 2074 mieszkańców. 6. listopada 1661. roku wojska Rzeczypospolitej pod dowództwem Stefana Czarnieckiego i Pawła Sapiehy odniosły walne zwycięstwo nad Chowańskim cofającym się stąd do Połocka ze znacznymi stratami. W okolicach Głębokiego dotąd pozostały ślady tej bitwy w okopach, z których wydobywano kościotrupy i halabardy. W roku 1812. główne siły armii francuskiej przeciągały tędy, dążąc do Rosji, sam Napoleon I mieszkał kilka dni w klasztorze karmelitańskim. (M. Baliński, Starożytna Polska. Tom III.) |
Miejscowości związane z Zambrzyckimi: